Nagrody, jakie mogą uzyskać uczestnicy loterii, mają często kluczowe znaczenie dla sukcesu organizowanego wydarzenia. Jednak rodzaj możliwych nagród i ich minimalna wartość określone są w ustawie hazardowej, a co więcej od łącznej wartości puli nagród zależy wiele innych kwestii formalno-prawnych.
Loteria – rodzaj nagród
Po pierwsze trzeba mieć świadomość, że rodzaj nagrody zależy od rodzaju organizowanej loterii. Loterie pieniężne są zmonopolizowane przez państwo, dlatego nie możemy urządzić takiej loterii, gdzie w zamian za nabycie losu przyznawane są nagrody pieniężne. Możliwa jest za to organizacja loterii promocyjnej, gdzie nagrody mogą mieć charakter rzeczowy lub pieniężny oraz loterii fantowej z nagrodami wyłącznie rzeczowymi. Trzeba przy tym zachować czujność, tak by odpowiednio zakwalifikować rodzaj nagrody. Dla przykładu voucher na zakupy czy karta przedpłacona, choć mogą wydawać się nagrodami o charakterze rzeczowym, są de facto nagrodami pieniężnymi. Jeśli jednak nagrodą jest kupon, na podstawie którego uczestnik loterii może odebrać określoną nagrodę rzeczową, jak np. zegarek, jest to już nagroda rzeczowa i może zostać przyznana w loterii fantowej.
Minimalna wartość nagród
Prawo reguluje również minimalną wartość nagród - nie może ona być niższa niż koszt nabycia losu bądź innego dowodu udziału w loterii. Jeśli więc mamy sporo fantów o niskiej wartości, możemy połączyć je w zestawy tak, aby wartość 1 zestawu była co najmniej taka, jak cena losu (a najlepiej wyższa). Z kolei łączna wartość nagród w loterii fantowej nie może wynosić mniej niż 30% łącznej ceny wszystkich losów czy innych dowodów udziału w loterii. Planując organizację loterii, musimy więc odpowiednio dobrać cenę pojedynczego losu, ich liczbę oraz wartość poszczególnych nagród i wartość łącznej puli wygranych.
Pula nagród a formalności
W przypadku loterii fantowej ta ostatnia sprawa łączy się jednak też z innymi kwestiami prawnymi i podatkowymi. Jeśli wartość puli nagród w loterii fantowej nie jest wyższa niż kwota bazowa, to mamy do czynienia z tzw. małą loterią fantową, do zorganizowania której nie jest potrzebne specjalne zezwolenie. W tym przypadku wystarczy dokonać zgłoszenia loterii na minimum 30 dni przed jej organizacją naczelnikowi urzędu celnego. Kwota bazowa dla każdego roku kalendarzowego jest inna (zależy od wartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w 2. kwartale poprzedniego roku) i w 2020 r. wynosi 5140,74 zł. Dla organizacji pożytku publicznego (OPP) ten limit jest wyższy - na podstawie zgłoszenia mogą one urządzić loterię z pulą nagród do 15-krotności kwoty bazowej – w 2020 r. limitem jest więc 77 111,1 zł. Zastrzeżenie jest jednak takie, że w ciągu roku kalendarzowego ogólna wartość puli wygranych w loteriach fantowych urządzanych przez daną OPP na podstawie zgłoszenia nie może wynieść więcej jak 30-krotność kwoty bazowej.
Trzeba przy tym wiedzieć, że zgłoszenie jest bezpłatne, podczas gdy za zezwolenie należy dokonać odpowiednich opłat. Dla loterii fantowej wynoszą one równowartość kwoty bazowej, choć za loterie organizowane w granicach 1 województwa opłata wynosi 50% kwoty bazowej. W przypadku loterii promocyjnej czy audioteksowej opłata za zezwolenie jest równa 10% wartości puli nagród, ale nie może to być mniej niż 50% kwoty bazowej. Dochodzą do tego kwestie podatkowe. W przypadku małej loterii fantowej obowiązuje zwolnienie z podatku od gier, który dla pozostałych loterii fantowych wynosi 10% łącznej kwoty wpływów uzyskanych dzięki sprzedaży losów. Loterie promocyjne są zwolnione z opodatkowania niezależnie od wartości puli nagród. Natomiast stawka podatku od gier dla loterii audioteksowych wynosi zawsze 25% przychodu uzyskanego z danej loterii.
Nagrody w loterii – od nabycia po wydanie
Kwestia nagród może się więc wiązać z wieloma innymi aspektami organizacji loterii, takimi jak konieczność uzyskania zezwolenia na organizację gry, wysokość opłat za zezwolenie czy podatku od gier. Jednak to, jakie nagrody przygotujemy dla uczestników loterii, zależy też zwyczajnie od naszych możliwości. Organizator może przy tym sięgnąć nie tylko do własnych zasobów, ale też poszukać sponsorów loterii, co jest często praktykowane w loteriach fantowych (których cele muszą być społecznie użyteczne). Nagrody mogą też zostać zakupione z pieniędzy, jakie uzyska organizator w drodze sprzedaży losów czy innych dowodów udziału w grze, czyli z przychodu z loterii.
Kiedy już loteria ma swój finał w postaci losowania, organizator może rozpocząć wydawanie nagród. Są one wydawane na podstawie okazania lub też oddania szczęśliwego losu czy dowodu udziału w grze (dokładna procedura powinna być określona w regulaminie danej loterii). Jeśli nie jest możliwe stwierdzenie, że los jest autentyczny, nagroda może nie zostać wydana.